صنايع دستي نيشابور
-- پلاس بافي: كه شبيه به بافت فرش و قالي است و كار بر روي «دار پلاس بافي» استوار شده و انجام ميپذيرد.
-- ريسندگي: ريسندگي از جمله وظايف زنان روستاي است كه با پشم گوسفند، موي بز و پنبه براي تهيهي بافتنيها نخ ميريسند. وسايل كار در اين حرفه عبارتند از :
- چرخ: دستگاه «نخ ريسي» براي تهيه و توليد نخهاي پنبهاي مورداستفاده قرار ميگيرد.
- دوگلو (doglu) يا جلك (jalak): جهت «پشم ريسي» مورداستفاده قرار ميگيرد.
-- فيروزه تراشي
-- فرت بافي
-- قالي بافي: يكي از معمولترين صنايع دستي كه در گذشته به وفور در كليه مناطق بررسي شده رايج بوده قاليبافي است. قاليبافي كه در گذشته رايج بوده با قاليبافي امروزي، تفاوت داشته است. در زمانهاي قبل، دستگاههاي قاليبافي، به صورت افقي و بر روي زمين، داير ميشده كه متشكل از دو تير چوب بوده و در فاصلهاي معين، به چهار ميخ آهني بلند كه در چهار نقطهي متقابل به زمين كوبيده ميشد ميبستند. مواد اوليه: در كليه مناطق مواد اوليه اين نوع قاليبافي را از پشم گوسفندان تهيه مينمودند پشم را بعد از چيدن از بدن حيوانات شستشو ميدادند و بعد با رنگهاي گياهي، آنرا رنگ ميزدند و به وسيله «جلك» و «چرخ» به نخ تبديل ميكردند و بدون اينكه نقشهاي به كار ببرند ميبافتند. ابزاري كه در قاليبافي گذشته و حال، مورد استفاده قرار ميگيرد؛
- «پاكي»؛ وسيلهاي جهت بريدن رنگ يا نخ در موقع بافتن
- «افه» يا به اصطلاح «استاد استوك» جهت ضربه زدن بر لبهي قالي
- «قيچي» يا «مقراض»
امروزه، قاليبافي در تمام مناطق، به وسيلهي دستگاههاي آهني عمودي انجام ميگيرد كه بر اساس نقشهاي از قبل در بازار شهر تهيه ميكنند، ميبافند.
قاليبافي، در برخي روستاها و حتي شهر نيشابور رواج دارد. شركت تعاوني قالي بافي بافان مركز عمدهي تهيهي نقشهي قالي و منبع مالي براي خريد مواد اوليه ميباشد. ابزار قاليبافي عبارتند از: «دار»، «دستوك» (dastuk)، «مقراض» ((meqarahz، «گله» (gola)، «چاقو» و «شيش» (shish)
تارهاي كشيده شده بر قالي از جنس نخ است اما نخهاي رنگي از جنس پشم و يا ابريشم است. قالي، در اغلب نقاط تركيبافي انجام ميشود. تارها آنقدر محكم كشيده ميشود كه قاليباف، فقط توسط قلاب، قادر به بافتن است. دارهاي قالي، آهني و بصورت عمودي برپا ميشود. طراحان نقش قالي در شهر نيشابور به طراحي انواع طرحهاي قالي مشغولند. نام چند طرح كه در ميان قاليبافان از عموميت برخوردار است عبارتند از: طرحهاي خراساني، برگ بيدي، دهانه اژدر، شاه عباسي، لچك ترنج، افشان ترنج، زير خاكي، ليلي و مجنون، پنجه، طرح نائين، هله، قرداش قو، دندان موش.
-- مسگري: «مسگران» به ساخت انواع ظروف مسي از قبيل ديگ، طشت، كاسه ، سيني و … اشتغال دارند. چكش، ابزار شكل دادن به مس است. «سفيدگران» كه در كنار مسگرها استقرار يافتهاند به سفيدگري ظرف مسي مشغولند. سفيدگرها بوسيلهي دم به ذغال حرارت لازم جهت داغ كردن مس را توليد ميكنند. انبرهاي مخصوص جهت گرفتن قطعات مسي در اين مرحله به كار ميآيند. پس از حرارت دادن به قطعات مسي، مقداري قلع بر روي آن ميمالند و بوسيلهي يك پنبه كه آغشته به نشادر شده است قلع را بر روي سطح ظروف، پهن ميكند.