بچه محل امام رضا(ع)

اقليت هاي مذهبي در ايران همواره مكان هايي را براي عبادت خود داشته و دارند كه از آن جمله مي توان به كليسا ها اشاره كرد.

مشهد نيز از اين نظر مستثني نيست؛ البته بعد از مهاجرت اغلب اقليت هاي مذهبي از مشهد دو كليساي تاريخي و قديمي مشهد ديگر آن فعاليت قديمي خود را ندارند و تنها به تاريخ شهر مشهد پيوسته اند.

***كليساي ده دي،مكاني با ارزش هاي معماري و تاريخي

كليساي ده دي مشهد با توجه به ارزش هاي معماري و تاريخي در تاريخ 25 مردادماه سال 84 از سوي اداره ميراث فرهنگي در فهرست آثار تاريخي - فرهنگي كشور به ثبت رسيده است.

قدمت اين بنا به دوران پهلوي اول مي‌رسد و پلان ساختمان كليسا فرمي تقريبا ذوزنقه‌اي شكل دارد. اين ساختمان داراي دو گنبد مخروطي شكل است كه در راس هر دوي اين مخروط ها صليب قرار گرفته است و از ويژگي هاي بارز و منحصر به فرد اين ساختمان به شمار مي‌رود.

گنبد بزرگتر در وسط ساختمان قرار دارد و صليب نصب شده در بالاي آن از جنس آهن است؛ در حاشيه زير گنبد رديفي از كاشي هاي سفيد رنگ قرار دارد كه منقش به گلي سبزرنگ مي باشد.

گنبدي مخروطي شكل نيز در بالاي فضاي ورودي كليسا قرار دارد كه لايه بيروني آن همانند سقف شيرواني موجود در مجاور آن از جنس ورق گالوانيزه است. همچنين كتيبه اي سنگي در بالاي درب ورودي به سالن كليسا نصب شده است كه متن آن به زبان ارمني است و در زير آن تاريخ تاسيس كليسا را آورده اند.

مكاني در داخل كليسا قرار دارد كه حكم سن را دارد و مراسم مذهبي در بالاي آن اجرا مي‌شده است. طبقه دوم كليساي "ده دي" مشهد مشابه‌ فضاي طبقه پايين است.

در گذشته مسيحيان مشهد در اين مكان عبادت مي كردند كه پس از مهاجرت آنها از مشهد اين كليسا به صورت متروكه باقي مانده است و هم اكنون خانواده‌اي به عنوان سرايدار در آن زندگي مي‌كنند.

اين كليسا هم اكنون در ميدان ده ‌دي، خيابان امام خميني واقع است و مسووليت آن با فردي به نام آلفرد هاوان است.

*** كليساي انجيلي مشهد، مكاني مسكوني

به گزارش خبرنگار فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)_منطقه خراسان، كليساي انجيلي مشهد واقع در كوچه گلستان، پشت ساختمان صدا و سيما 2 واقع شده است. قدمت اين بنا نزديك به 70 سال و حدود 8 سال است كه كاربري گذشته خود را از دست داده و تبديل به بنايي مسكوني شده است و در طول اين مدت قسمت هايي از كليسا به ساختمان هاي اطراف فروخته شده است.

كليساي انجيلي با دو درب آهني از سمت كوچه به حياط راه پيدا مي‌كند. درب سمت چپ كه درب اصلي است، از گوشه حياط به سمت ساختمان اصلي كليسا راه دارد. نماي اين ساختمان به شكل صليب است كه با نيم متر شكستگي و مرتفع تر شدن سقف ايجاد مي‌شود.

فضاي داخل كليسا سالني مستطيل شكل به ابعاد 12×20 متر است كه طول آن مقابل به فضاي حياط است، دو پنجره در سمت راست و دو پنجره در ضلع سمت چپ و دو پنجره ديگر در طرفين درب ورودي قرار دارد.

در انتهاي سالن، سني قرار دارد كه گوشه‌ آن پيانويي قرارگرفته است و رو به ‌روي ساختمان كليسا، ساختماني سه طبقه قرار دارد كه به عنوان مهمانسرا از آن استفاده مي‌كردند و از سمت شمال و جنوب داراي درب ورودي مي‌باشد.

شايان ذكر است اين كليسا در حال حاضر مسكوني است و هيچ گونه فعاليتي ندارد.

پير پالاندوز

در ابتاي خيابان نواب صفوي در شمال فلكه حرم مطهر گنبدي به رنگ آبي واقع شده است كه مدفن دو نفر از عرفاي بزرگ به نام هاي شيخ محمد عارف و ديگري به نام ابونصر عبدالله بن سراج توسي مي باشد.

شيخ محمد عارف در حومه مشهد متولد شد ولي دوران عمر خود را در شهر مشهد سپري كرد. او يكي از بزرگان عرفاي سلسله ذهبيه بوده است و مشهور به پير پالاندوز است، زيرا براي امرار معاش خود پالان دوزي مي كرد.

از تحصيلات اين عارف اطلاع دقيقي وجود ندارد. او شاگرداني را نيز تربيت كرده است و سالها به سير و سلوك و كسب مقامات عرفاني پرداخته است. شيخ محمد عارف در سال 985 ه. ق. در گذشت.

بناي آرامگاه در زمان «سلطان محمد خدابنده» ساخته شده و در سالهاي اخير توسط آستان قدس تجديد بنا و بازسازي گرديده است.

مقبره عباس ميرزا

 آرامگاه اين سردار ايراني در ورودي رواق دارالحفاظ قرار دارد.
عباس ميرزا نايب السلطنه فتحعليشاه از سرداران بزرگ سلسله قاجاريه است. وي در سال 1202 ه.ق. متولد شد و پسر ارشد فتحعليشاه است. او سالها وليعهد و حاكم آذربايجان بود. عباس ميرزا قشون ايران را منظم كرد و در جنگ هاي روس و ايران فرماندهي سپاه ايران را بر عهده داشت.

در سال 1243 ه.ق. ارتش روسيه را در نبرد ايروان شكست داد. او همچنين فرماندهي سپاه ايران را در جنگ با دولت عثماني بر عهده داشت. در سال 1245 ه.ق. هنگامي كه حكمران خوارزم به خراسان لشگركشي كرد، عباس ميرزا براي دفع اين حمله عازم خراسان شد و امنيت را در منطقه حكمفرما كرد. اين مرد شجاع و اصلاح طلب پس از يك دوره بيماري در سال 1249 ه.ق. در مشهد در گذشت و در رواق دارالحفاظ كه در پيش روي مبارك و شمال مسجد گوهرشاد قرار دارد مدفون شد.

مقبره شيخ طبرسي

شيخ امين الدين ابو علي فضل بن حسن طبرسي از علماي نامدار شيعه در قرن ششم ه-ق است كه قبرش در قتلگاه سابق (غسلگاه) حد فاصل بين خيابان طبرسي و خيابان شيرازي قرار داشته است.

شيخ طبرسي از دانشمنداني است كه آثار گرانبهايي از خود به يادگار گذاشته و تفسير (مجمعالبيان) و (جوامع الجامع) وي از مهمترين تفاسير شيعه شمرده ميشود.

شيخ طبرسي نزد جمعي از دانشمندان بزرگ چون شيخ عبد الجبار رازي و شيخ منتجب الدين ( جد صاحب فهرست) كسب فيض نموده و شاگرداني چون قطب الدين راوندي ، شيخ منتجب الدين ( صاحب فهرست) و ابن شهر آشوب مازندراني داشته است.

وي در سال 523 ه-ق از مشهد به سبزوار رفت و مدت25 سال در آنجا توقف كرد و به سال 548 ه-ق در همانجا نيز درگذشت . جنازه وي را به مشهد حمل نمود و در قبرستان قتلگاه سابق (مغسل الرضا) محل باغ رضوان مشهد دفن نمودند.

آرامگاه وي در ابتداي ضلع غربي خيابان طبرسي و در فضاي آزاد قرار داشت كه به دليل تعريض خيابان و اجراي طرح عظيم ميدان حضرت در سال 1370 خورشيدي با تزريق بتن به اطراف قبر مكعبي سيماني حاوي جسد مطهر وي ساخته شده و قبر اين عالم شيعه به وسط باغ رضوان حد فاصل خيابان طبرسي و خيابان شيرازي در حاشيه ميدان حضرت انتقال يافت.

مقبره نادرشاه افشار

مقبره كنوني نادرشاه در باغي به مساحت 14400 متر مربع ساخته شده است.

مقبره شامل سكويي دوازده پله‌اي، محل گور، پوششي خيمه مانند بر روي قبر، سكويي مرتفع در مجاور قبر با مجسمه نادرشاه سوار بر اسب و سه تن ديگر در پي او، يك غرفه فروش كتاب و دو تالار براي موزه است.
مجسمه نادرشاه افشار سوار بر اسب در حال حمله و سربازان وي بر فراز بناي آرامگاه قرار دارد. اين اثر هنري در كارخانه بروني ايتاليا مفرغ ريزي گرديده و از كارهاي منحصر به فرد استاد فريدون صديقي است.
در تالار شماره 1 انواع سلاح هاي دوره افشاريه ، تابلوهاي نقاشي از نادر و صحنه هاي جنگ ، وسايل سوار كاري مانند زين و برگ اسب از دوره افشاريه تا قاجاريه ، چند نسخه خطي از جمله تاريخ جهانگشاي نادري و دو شمشير متعلق به نادر نگهداري مي‌شود كه روي يكي كلمه«السلطان نادر » حك شده و روي ديگراين بيت شعر طلاكوب شده است: شاه شاهان نادر صاحب قران هست/ سلطان بر سلاطين جهان. اين شمشير در دشت مغان به سال 1148 هجري در روز تاجگذاري نادر از طرف ملت ايران به وي هديه شده است.
تالار شماره 2 در سال 1373 به مجموعه اضافه شد و در آن انواع سكه، ظروف و ديگر اشياي اهداي از دوره صفويه تا معاصر به نمايش در آمده است.
براساس روايات تاريخي نظر به كينه‌اي كه آقا محمدخان قاجار نسبت به نادرشاه و پسرش داشت مقبره قديمي وي را كه در زمان حيات خود ساخته بود با بي‌احترامي تمام ويران نموده و بعد از اينكه استخوانهايش را از قبر بيرون آورد به تهران پايتخت خود فرستاد به گونه اي كه محل مقبره به كاروانسراي بزرگي مبسدل گشت پس از اين واقعه احمد قوام به اهتمام عده اي از فرهنگ دوستان ايران در سال 1292 ه.ق آرامگاهي براي نادر ساخت اما بناي فعلي بين 1336 تا 1340 ه. ش توسط انجمن آثار ملي ايران با طرح و نقشه مهندس سيحون با استفاده از سنگهاي گرانيت كوهسنگي و آهن و سيمان بر مدفن وي ايجاد گرديد.

در گوشه شمالي آرامگاه نادر آرامگاه محمد تقي خان پسيان سردار خراسان قرار دارد.

چگونه به آنجا بروم؟
مقبره نادرشاه در ضلع شمال غربى چهارراه شهدا (نادرى سابق) واقع است. براي رفتن به آنجا مي‌توان از ميدان شهدا به چهارراه شهدا رفت. باغ نادري كه مقبره نادر در آن واقع است با نرده هايي مشخص است.

آرامگاه فردوسي

مجموعه آرامگاه فردوسي، مدفن حكيم ابوالقاسم فردوسي حماسه سراي معروف ايراني و سراينده شاهنامه مي‌باشد.

اين مجموعه شامل بنايي است كه مقبره او را تشكيل مي‌دهند و بر اساس بناي آرامگاه كوروش- اولين پادشاه هخامنشي- ساخته شده است. بخش فوقاني بنا با سنگ مرمر و اشعار فردوسي با خط نستعليق و نشان «فره‌وهر اهورامزدا» با نقش برجسته تزيين شده است. نماي بيروني بنا شامل عناصر تزئيني هخامنشي به خصوص ستونها و سرستونها است و اشعاري كه بر اضلاع چهارگانه بنا نگاشته شده از حكيم فردوسي و معرف انديشه و شخصيت وي مي‌باشد. بنا بصورت مجوف و توخالي ساخته شده و فضاي داخلي آن نيز علاوه بر الهام گرفتن از معماري دوره اشكاني شامل 20 ستون مرمري در پائين و 8 ستون در بخش فوقاني است.
قسمت داخلي بنا ساختماني به وسعت 945 متر است كه در آن داستانهايي از فردوسي مانند پيكار رستم و اشكبوس، جنگ ايرانيان و تورانيان، نبرد رستم و سهراب، داريوش هخامنشي، پناه آوردن پادشاه هند به دربار ساساني، رفتن رستم به نزد كيكاووس، جنگ رستم با پيلتن مازندران، به كمند گرفتن رستم رخش را، جنگ رستم با اژدها و ديو سفيد و … به صورت حجاري و نقش برجسته سنگي بر ديواره نصب شده است. ساخت اين مجسمه ها توسط بهترين حجاران ايراني در سال 1346 به اتمام رسيد و به مناسبت جشن هزاره فردوسي افتتاح شد.
در اين مجموعه موزه آب نيز وجود دارد. همچنين قبر مهدي اخوان ثالث، شاعر معاصر ايراني نيز در ساختمان مجموعه فردوسي قرار دارد.
چگونه به آنجا بروم؟
آرامگاه فردوسي در نزديكي شهر توس واقع است. براي رسيدن به اين مكان از دو مسير مي‌توان رفت:
1. از ميدان آزادي به ميدان استقلال رفته و سپس همين مسير را به سمت بزرگراه مشهد- قوچان ادامه مي دهيد. در حدود 15كيلومتري مشهد سه راه فردوسي قرار دارد كه از آنجا به سمت راست پيچيده تا رسيدن به آرامگاه فردوسي ادامه مي دهيد.
2. از ميدان فردوسي به سمت توس حركت كرده در مسير جاده قديم مشهد حركتي مي كنيد. در تقاطع اين جاده با جاده فردوسي به سمت راست پيچيده تا انتها ادامه مي دهيد.

 ييلاق‌ها و گردشگاه‌هاي مشهد:
يكي از زيباترين و ديدني‌ترين مناظر طبيعي را در ييلاق‌هاي سرسبز و نيمه وحشي مشهد مي‌توان ديد. كوه نيشابور ميان جلگه طوس و جلگه نيشابور، سر چشمه حياتي و پر بركتي است كه از هر دو سو به اين دو جلگه، خرمي و آباداني بسيار مي‌بخشد. از دو دامنة شمالي و جنوبي آن چشمه سارها و رودخانه‌هاي بسيار به سوي اين دو جلگه سرازير مي‌شود.
از معروف‌ترين ييلاق‌هاي مشهد در درجه اول طرقبه است، در 18 كيلومتري جنوب غربي شهر كه نزديك‌ترين و پر رفت و آمد‌ترين ييلاق مشهد است قرار دارد. راه شهر به طرقبه آسفالته است و اكنون به صورت شهري در آمده. گر چه نزديكترين ييلاق وكيل آباد است در 15 كيلومتري شهر كه مشهد خود را به سرعت به آن سو مي‌كشد و اين فاصله هر روز كمتر مي‌شود و از اين رو به صورت تفرجگاه شهر در آمده و جنبه ييلاقي خود را از دست داده است.

چشمه گيلاس:
چشمه گيلاس، كه تلفظ ادبي آن گلسب است، چشمه‌اي است در حومه شهر طوس. يزد گرد ملقّب به بزه كار، پدر بهرام گور در كنار همين چشمه از اسب لگد مي‌خورد و مي‌ميرد. شايد كلمه گلسب به اين داستان بي پيوند نباشد آب اين چشمه همان است كه از ميانه شهر مشهد مي‌گذرد و اولين بار به همت امير عليشير نوائي براي گذراندن آن از مشهد اقدام شده و طرح نيمه تمام او به دست شاه عباس صفوي انجام پذيرفته است و اكنون همين آب به نام نهر خيابان (خيابان، نام ده بزرگي است كه مزرعه آن از اين آب مشروب مي‌شود) از قلب شهر مشهد مي‌گذرد. صاحب مطلع الشمس مي‌گويد: «آثاري هست كه اين آب از شهر طوس مي‌گذشته و فردوسي بزرگ ابتدا قصد داشته كه از صله محمود غزنوي در ازاي شاهنامه اين آب را به طوس آورد و چون ناكام مي‌ميرد، دخترش باصله محمود، آرزوي پدر را بر مي‌آورد و آب چشمه گيلاس را به طوس مي‌آورد و موقوف عام مي‌كند. دختر فردوسي ابتدا بستر آب را كه بيست متر از سطح كنوني پايين‌تر بوده به كمك مهندسان زمان بالا آورده است تا آب بر شهر طوس سوار شود. فاصله چشمه گلسب يا چشمه گيلاس تا مشهد 48 كيلومتر است و از نقاط ديدني و با صفاي جلگه طوس محسوب مي‌شود.

چمن قهقهه:
در نزديكي شهر طوس به سوي مشهد مرغزار زيبا و گسترده‌اي است كه در آن قريه‌اي به نام قهقهه وجود دارد و داراي قلعه‌اي مستحكم است. اين قلعه چهار دروازه دارد. خشتهايي كه در ساختمان آن به كار رفته در اندازه‌هاي 40 در 40 در 7 سانتي متري است و نشان مي‌دهد كه چنانچه صاحب مطلع الشمس حدس مي‌زند اين ناحيه شهري يا لشكر گاهي بزرگ بوده است.
شاهان گرماب (چشمه بزرگ آب معدني):
در 72 كيلومتري شهر مشهد، در يك نقطه كوهستاني، چشمه آب معدني‌ايست كه در حدود دو زوج آب دارد، اين آب كه در حدود 45 درجه سانتي گراد حرارت طبيعي دارد تا فاصله سي و شش كيلومتري به حمامهاي دهات پيرامون خود آب گرم مي‌رساند. آب شاهان گرماب براي معالجه بيماريهاي جلدي و رماتيسم بي نهايت مؤثر است. از نظر مردمي كه غالباً از آن استفاده مي‌كنند آب معدني اين چشمه در شفاي اين بيماريها و حتي بيماريهاي عصبي و غشي و امراض استخواني و غيره نيز نه تنها موثر است بلكه معجزه مي‌كند.
استخر بزرگي به طول 17 و عرض 8 قدم براي استحمام ساخته شده و بر روي آن نماي با شكوه و بزرگ فعلي بنا شده است. اين بنا كه به شكل يك استخر بزرگ سر پوشيده در آمده به امر شاه سليمان صفوي ساخته شده و در پيرامون استخر 12 شاه نشين رختكن به وجود آمده است.
در اطراف اين نما، به تازگي چند خانه ساده ساخته‌اند تا كساني كه براي استحمام به شاهان گرماب مي‌آيند بتوانند در اينجا هر چند روز كه بخواهند اقامت كنند. بهترين جاده‌اي كه مي‌توان از آن به شاهان گرماب رفت، جاده فريمان است زيرا جاده اصلي شاهان گرماب كوهستاني و خطرناك است.

چشمه سبز:
اين چشمه از وسط جلگه‌اي مي‌جوشد كه از اطراف، ديوارهاي كوهستاني آن را در ميان گرفته‌اند. درياچه‌اي كه چشمه از آن مي‌ريزد يك كيلومتر طول و 100 تا 300 متر عرض دارد، در بالاي درياچه چشمه‌هاي كوچكي مي‌جوشد كه مشهورترين آن چشمه «اشتها» است. در اين نقطه درختي وجود ندارد و كسانيكه مي‌خواهند در اينجا استراحت كنند بايد حداقل چادر پوشش همراه داشته باشند.
برخي از مورخان محل لگد خوردن يزد گرد از اسب را چشمه سبز مي‌دانند نه چشمه گيلاس. اهميت چشمه سبز در خوش آب و هوا و گوارا بودن آب آن است. اسم «اشتها» براي يكي از چشمه‌هاي آب تصادفي انتخاب نشده است ويكي از دلايل مورخاني كه معتقدند حادثه مرگ يزدگرد در چشمه سبز اتفاق افتاده نه در چشمه گلسب اين است كه وي بيمار بود و براي استراحت انتخاب نقطه‌اي خوش آب و هوا و كوهستاني برايش تجويز شده بود وبنابراين انتخاب چشمه سبز طبيعي‌تر به نظر مي‌رسد.

غار مغان:

در سمت جنوبي شهر به فاصله سي كيلومتر، غاري است در دره مغان كه بسيار ديدني است با دهليزها و راهها و پيچ و خمهاي بسيار. در ميان اين غار آب و ستونهاي بزرگ استالاكتيت و استالاگميت ديده مي‌شود.
هنوز تحقيق كافي از طرف باستان‌شناسان در اين مورد نشده است و تنها سياحان و ورزشكاران معمولاً از آن ديدن مي‌كنند ولي شكل غار به خصوص نام آن، اين تصور را كه اينجا مسكن مغان يا احتمالاً انسان‌هاي اوليه بوده است، اندكي تقويت مي‌كند.

رادكان:
در 60كيلومتري غربي تابران و هشتاد و پنج كيلومتري غربي نوقان است و اكنون قصبه ايست كوچك از توابع بلوك رادكان، خواجه نظام الملك طوسي وزير معروف سلجوقيان از همين رادكان است. از چمن يا النگ رادكان، رودخانه معروف كشف رود سرچشمه مي‌گيرد و اين همان رودي است كه از شهر طوس و كنار مشهد مي‌گذرد و پس از پيمودن دويست و چهل كيلومتر به سرخس مي‌رسد و آنجا در محل پل خاتون به هريرود مي‌پيوندد. قلعه كنوني رادكان را رضا قلي ميرزا پسر نادرشاه تجديد بنا كرده است. رادكان از شهرهاي معروف و بسيار مهم خراسان بوده است.

النگ رادكان:
النگ رادكان چمنزاري است كه سر سبزي و زيبايي آن شهرت تاريخي دارد و بسياري از پادشاهان و سرداران در لشكر كشيهاي خود در اين النگ (چمنزار) اردو زده‌اند. تذكره دولتشاهي نقل مي‌كند كه وقتي سلطان سنجر در اين النگ اردو زده بود گنجشكي بر سايبان سلطان آشيانه كرده و تخم گذاشته بود. هنگام حركت كه فرا رسيد سطان فراشي را مأمور كرد كه بماند تا گنجشك تخم باز كند و بچه هايش را بزرگ كند و آشيانه را ترك گويد، كه پريشاني گنجشك را روا نداشت لاجرم ذكر خير او باقي ماند و خواهد ماند.
از وقايع مهمي كه رادكان به خاطر دارد اين است كه در سال 463 ه‍ . ق آلب ارسلان فرزند بزرگ ملكشاه سلجوقي را بر تختي از طلاي سرخ نشاندند و در حضور اشراف و حكام بلاد كه به آنجا فرا خوانده شده بودند، ولايت‌عهدي وي را يكبار ديگر تجديد كردند. از ديگر خاطرات اين چمنزار جلوس سلطان تكش در رادكان بر تخت سلطنت است سال 585 ه‍ . ق.

باغ ملي:

پارك معروف شهر مشهد است كه سابقاً متعلق به ارگ دوستي بوده و در زمان مسيو سوي بلژيكي، متصدي دارائي خراسان، به صورت باغ عمومي در آمده و در تصرف شهرداري قرار گرفته است. آب قناب ركن آباد كه از قناتهاي مشهور شهر است از ميان باغ مي‌گذرد، اخيراً منبع آبي نيز در گوشه شمالي آن، كه از چاه عميقي كه حفر كرده‌اند آب مي‌گيرد، ساخته‌اند كه پيش از لوله كشي عمومي شهر مورد استفاده بسيار بود. در وسط باغ بناي زيبايي است كه در دوران بيست ساله ساخته شده و قرائت خانه و كتابخانه فرهنگ تا چندي پيش در آنجا بود و امروز به صورت كافه رستوران در آمده است. درختان كهن و گلكاري‌هاي نوين همراه با فواره‌ها و حوضهاي متعدد به باغ زيبايي و صفاي خاص خود بخشيده است، گرچه دستكاريهاي جديد از حالت شرقي آن بسيار كاسته است.

كوهسنگي:

مشهورترين وزيباترين گردشگاه كنار مشهد كوهسنگي است كه شهر خود را تا آنجا كشانده است، در دامنه كوههاي جنوبي مشهد دو تپه بزرگ كنار هم قرار دارد بنام كوهسنگي. در پيش پاي اين دو تپه، عمارتي ييلاقي و در جلو آن استخر بزرگي ساخته‌اند كه با گلكاريهاي زيبا تزئين شده است. منظره اين عمارت با دو تپه پشت آن و درختكاريهاو گلكاريهاي كوهسنگي، هتل رامسر را به ياد مي‌آورد.
استخر كوهسنگي به طول 100 و عرض 60 متر و عمقهاي مختلف از آب قناتهاي گناباد پر مي‌شود و اين آب از بلندي كوهسنگي به سوي شهر سرازير مي‌گردد. در مسير اين آب، از كوهسنگي به شهر، بولوار بزرگ و بسيار با صفائي است با چهار پياده رو و سواره رو به عرض 18 متر، درختان در هشت صف منظم قد برافراشته و سر به هم آورده‌اند و منظره‌اي را ساخته‌اند كه غالباً آنها كه آنرا ديده‌اند به «دالان بهشت» تعبيرش كرده‌اند.
اكنون عمارت كوهسنگي از طرف شهرداري به صورت هتل رستوران در آمده و با ساختمانهاي ديگري كه در اينجا ساخته مي‌شود گردشگاه كوهسنگي براي تفريح و حتي اقامت زوار و سياحان كاملاً مجهز مي‌گردد، به خصوص كه شهر چون خود را به دامن كوهسنگي مي‌كشاند بر آبادي مناظر اطراف بولوار افزوده مي‌شود. 

بازارهاي مهم شهر مشهد عبارتند از بازار رضا، بازار مركزي مشهد، زيست خاور، مركز تجاري پروما، الماس شرق و بازار بين المللي مشهد.
  ديگر بازارهاي شهر مشهد كه به صورت مجموعه اي فروشگاه هاي مجتمع در يك منطقه خاص وجود دارند به صورت بازارهاي موضوعي در آمده اند. 
 بازار پوشاك مشهد در خيابان جنت، بازار طلا در حد فاصل چهارراه دروازه طلايي و چهار راه خسروي، بازار مانتو در خيابان راهنمايي و آزادشهر(به علاوه جنت) و بازار لوازم خانگي در بازار بلور واقع است.

پوشاك

بازارهاي كلي فروشي پوشاك در مشهد عمدتا در ميدان 17شهريور واقع هستند. شش پاساژ جواد، كيميا، آسيا، افشار، كويتي ها و مجتمع رضا قطب پوشاك كلي و جزئي مشهد به شمار مي روند. پاساژ كيميا عمدتا اجناس خارجي ارائه مي كند. همچنين ديگر مركز مهم كلي فروشي پوشاك در خيابان مدرس(دروازه طلايي)، پاساژ شكوفا قرار دارد. اين كلي فروشي ها، به صورت جزئي نيز جنس عرضه مي كنند.
عمده توليدي هاي پوشاك و كفش در خيابان جنت قرار دارد. جزئي فروشي ها و بوتيك هاي لباس بيشتر درخيابان جنت و چهارراه آزادشهر مجتمع است.

كفش

كلي فروشي ها و توليديهاي كفش در مشهد در تيمچه هاي كنار بازار رضا قرار دارد. با اين حال، بازار خريد كفش براي مصرف كنندگان خيابان دانشگاه است.

لوازم خانگي

كلي فروشي هاي لوازم خانگي عمدتا در «سراي بلور» بين فلكه برق و فلكه آب واقع است. همچنين «سراي مرتضوي» در پنجراه پايين خيابان، «سراي مصطفوي» بين پنجراه و چهارراه اصلي نيز از كلي و جزئي فروشي هاي اصلي لوازم خانگي در شهر مشهد به شمار مي روند.